Chính phủ nợ Vinashin?
Phạm Chí Dũng
Bảo lãnh nợ = Nhận nợ
Sau một thời gian lắng tiếng canh chừng, giới lãnh đạo chính
phủ đã lần đầu tiên hé lộ một xác nhận về mối liên đới nợ nần với Tập đoàn Công
nghiệp tàu thủy Việt Nam: Chính phủ đứng ra bảo lãnh cho công cuộc phát hành
trái phiếu có giá trị 600 triệu USD của Vinashin, hầu mong thu ngoại tệ trả nợ
cho con tàu đắm này.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cho rằng Chính phủ chỉ
bảo lãnh nợ chứ không phải “nhận nợ”.
Nhưng dưới góc nhìn đa chiều của dư luận xã hội, xác nhận
như vậy của một quan chức cao cấp trong Chính phủ vẫn luôn bị xem là biểu hiện
hoàn toàn không bình thường giữa cơ quan điều hành cao nhất quốc gia với con nợ
bị xem là “hại dân hại nước”.
Tại sao Chính phủ đứng ra bảo lãnh cho Vinashin phát hành
600 triệu USD trái phiếu quốc tế để tái cấu trúc khoản nợ doanh nghiệp tự vay
trước đây trong khi cân đối ngân sách đang quá khó khăn? Đó là câu hỏi mà dư luận,
báo chí trong nước và cả các đại biểu trong kỳ họp cuối cùng của năm 2013 đang
xoáy vào về “nghĩa vụ trả nợ” của Chính phủ, về trách nhiệm của những người
chịu trách nhiệm trực tiếp và gián tiếp đối với số nợ ít nhất 86.000 tỷ đồng
của Vinashin.
Tương lai “Chính phủ bảo lãnh cho Vinashin” của Phó Thủ
tướng Vũ Văn Ninh cũng gián tiếp xác nhận phần trách nhiệm đầy nghi vấn trên.
Sự nghi ngờ của người dân thật ra đã có quá nhiều tiền lệ
trong lịch sử mối quan hệ bị nghi ngờ là khuất tất giữa Vinashin với giới chức
Chính phủ. Vào lần này, người dân lại có thêm một câu hỏi đắng ngắt: món nợ 600
triệu USD là do Vinashin tự vay, không có bảo lãnh từ trước như món nợ trái
phiếu Chính phủ 750 triệu USD trước đó mà Chính phủ đã hoàn toàn phải đứng ra
gánh chịu; vậy tại sao Chính phủ vẫn phải và dường như bằng mọi cách phải che
chắn cho Vinashin, ngược với các tuyên bố trước đó về cách giải quyết các khoản
nợ đối với con nợ đã thành án quốc gia này?
Như một thường thức về kinh tế, giới chuyên gia tài chính
trong và ngoài nước đều nằm lòng việc nhận bảo lãnh nợ hay nhận nợ đều không có
gì khác biệt. Trường hợp Vinashin có vẻ càng điển hình hơn: Bảo lãnh nợ hay
thanh toán là Cam kết trả nợ hay thanh toán vô điều kiện bởi Người bảo lãnh
(tức Chính phủ) thay Người được bảo lãnh (Vinashin) cho chủ nợ hay người Thụ
hưởng (các định chế tài chính quốc tế), bất kỳ khi nào người được bảo lãnh
không thực hiện cam kết và trách nhiệm trả nợ và thanh toán của họ vì bất kỳ lý
do gì…
Quay ngược thời gian, 600 triệu USD mà Vinashin nợ nước
ngoài chỉ là một phần nhỏ trong “gánh nặng sơn hà” mà đối tượng bị xem là “sâu
chúa” này đã gây ra. Vào năm 2012, trong khi Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh
Phong Tranh cố thuyết phục dư luận rằng Vinashin thực chất “chỉ” lỗ khoảng
13.000 tỷ đồng, còn con số 86.000 tỷ đồng là nợ chứ không phải thất thoát, một
số đại biểu Quốc hội như ông Lê Như Tiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Quốc
hội, đã luôn dùng đến từ “thất thoát” cho 107.000 tỷ đồng tại “tập đoàn kinh tế
quốc doanh chủ đạo” này, trong đó có trên 40.000 tỷ đồng là nợ nước ngoài và
hơn 60.000 tỷ đồng từ nợ trong nước.
